Tabi Güzellikler: Doğu Anadolu bölgesinin serhat ili Kars'ın şirin ilçesi Sarıkamış, tarihi, kültürü, sosyal yapısı, coğrafi konumu, iklimi, ormanları ve bitki örtüsü ile birçok mucizevi nitelikleri içerisinde barındırmaktadır.

İlçe, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Erzurum- Kars bölümünde bulunur ve Doğuda Kağızman (Kars), güneyde Eleşkirt (Ağrı), güneybatıda Horasan (Erzurum), batıda Narman (Erzurum), kuzeybatıda Şenkaya (Erzurum),kuzeyde Selim (Kars) ile çevrilidir. Yüzölçümü 1751 kmzdir. 40° 18 dakika kuzey enlemleri, 42° 31 dakika doğu boylamları arasında yer almaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği de 2225 m'dir.

Sarıkamış Kafkaslardan ve İran'dan Anadolu'ya geçiş yolları üzerinde bulunduğundan tarih boyunca çeşitli kavimlerin geçiş bölgesi olmuştur. Bu nedenle tarihsel ve arkeolojik mevkiiler oldukça çeşitli ve zengindir.

Sarıkamış ilçesinde yazları karasal kışları sert ve soğuk bir iklim hakimdir.Yaz ayları genellikle kurak, ilkbahar ve sonbahar aylarında ise bol yağış görülmektedir.

Sarıkamış Yaylası'nın doğal bitki örtüsünü otlaklar oluşturmuş olsa da, ilçe merkezinin batısından Soğanlı ve Allahuekber sıradağlarının 2500 m yüksekliğine kadar iğne yapraklı çam ormanları da bulunmaktadır. Sarıçam ibreli ormanlarının toplu olarak bulunduğu alan içinde en yüksek yer Sarıkamış'tır

Yer yüzü şekilleri: Yeryüzü şekilleri bakımından genellikle dağlık ve en-gebeli olup, dağlık kısımları ormanla kaplıdır. Saha kabaca plato görünümünde ve üzerinde dağ sıraları ve yüksekliği 2600 m bulan tepeler yer almıştır.

Türkistan Dağı Han Dağlarına benzediğinden bu ismi alan Allahuekber Dağlarının üzerinde Bakar Dağı 3024 m, Allahuekber Dağı 3133m ziyaret, Kumru, Soğanlı 2847m Köroğlu 2844m,GüIIü Dağı 2885m Sarıkamış bölgesindeki ana akarsu şebekelerini, hidrografik bakımdan Hazar Denizi akaçlama havzasına bağlı olan Aras Nehri ve Kars Çayı oluşturmaktadır.

Sarıkamış bölgesindeki su kaynaklarından bir diğeri de göllerdir. Alanda yedisi geçici ve ikisi sürekli olmak üzere toplam dokuz göl bulunmaktadır. Geçici göllerden en önemlilerini oluşturan Turna Gölü, Sarıkamış ilçe merkezinin 6 km güneybatısında yer alırken, Büyükturna Gölü ilçe merkezinin

8 km batısındadır. Asboğa Gölü bölgenin önemli göllerindendir. Yükseltisi 2007 m olan göl, 13,8 ha'lık bir alan kaplamaktadır. Sarıkamış ilçe merkezinde, Inönü Mahallesi sınırları içinde bulunan Bebek Gölü 1950'li yıllarda önemli bir mesire yeri durumundaydı. Kaynağını ÇıpIakdağ'dan alangöl, 1956 yılında kurutulmuştur. Yaz aylarında yaylalara çıkan hayvanların içme suyu ihtiyacını karşılamak üzere, Bozat ve Yağbasan Köyleri'nde toplam 6 suni gölet yapılmıştır.

Jeolojik yapı: İlçe toprakları üçüncü jeolojik zamanda meydana gelen yer hareketlerinden özelliğini almıştır. Kimyasal ve fiziksel ayrışımları oldukça geç olan andesit ve bazaltlar üzerinde genellikle killi bünyede kahverengi orman toprakları ile oluşmuştur. Killi toprakların gözeneklilik, geçirgenlik oranı çok düşük olmasına karşılık, su tutma kapasitesi oldukça yüksektir. Topraklarında kireç yoktur.

Sarıkamış, Kuzeydoğu Anadolu'nun volkanik platosu üzerinde volkan koIonileri dibinde kurulmuş bir ilçedir. İlçenin yakın kuzeyinden Allahuekber Dağları silsilesi geçer. Tektonik olarak oluşmuştur. Güneyinde Çıplak Dağ,

Çamurlu Dağ, Kese Dağı ile güneydoğuda Aladağ (3188 m), Kazıkkıran Dağları önemli yükseltileri oluştururlar. Bunlar volkanik konilerdir. İlçeden batıya doğru volkanik tepeler arasında akarsu aşındırmasıyla şekillenmiş Handere Vadisi, volkan dağlarının güneyinde lav düzlüğünün yarılması ile oluşmuş Aras Vadisi ve Keklik Deresi Vadisi yer alır. Doğuya Kars'a doğru ise volkanik plato, yarma vadileri ve tektonik Kuvaterner çöküntü alanları ve alüvyal ovalarla devam eder.

Zengin Flora Tabakasına Sahip Sarıkamış'tan Doyumsuz Güzellikler

Sarıkamış doğal güzellikleri ve kaynakları yönünden, ayrı özelliği olan İlçelerimiz arasında seçkin bir yere sahiptir. Tarih boyunca ona ayrı bir değer kazandıran ormanları güzel çam ağaçları ile örtülüdür.

1635 yılında Revan Seferine çıkan ünlü Osmanlı padişahı lV. Murat bu ormanlar arasından yeniçerilerini ve toplarını geçirirken, karşılaştığı görüntü karşısında çok duygulanmış, hoşlanmış ve şairlik yönü coşarak şiirler söylemiştir.

Bu ormanlar bu günde seyredenleri hayran bırakır. Diğer illerden gelenler, çıplak dağları ve tepeleri aştıktan sonra Sarıkamış'a geldiklerinde muhteşem çam ormanları görüntüsü ve havası ile kendilerinden geçerler.

İlçemiz 2225 m yükseklikte bulunduğundan yurdun en yüksek ilçesi ve yayla niteliğindedir. Sarıkamış bu yüksekliğine rağmen, doğa her zaman yeşil ve göz okşayıcıdır. Uzun süren kış dönemlerinden sonra canlanan doğa, yeşil otlaklar, çayırlar, şırıltılı su akıntıları, muhteşem görüntülü çiçekler bölgenin özelliklerindendir. Bazı yazarlar Sarıkamış'ı İsviçre kentlerine benzetirler.

Orman içerisinden geçen yollar oldukça zevkli yolculuklara vesile olur. Eskiden kalan yollar, son yılların üstün imkanlarıyla daha az virajlı, daha geniş olarak inşa edilmektedir. Yurt içinde ulaşımın kolaylaşması gelecekte Sarıkamış'ın yerli ve yabancı ziyaretçilerle dolup taşmasını sağlayacaktır.

Yer yer su kaynaklarını da sinesinde barındıran piknik ve kamp yerleri yakın bir gelecekte daha çok ilgi görecektir.

1514 yılında Çaldıran zaferinin sarhoşluğu içinde bölgeden geçen Cihangir Yavuz Sultan Selim, Soğanlı yaylasında otağını kurmuş ve askerini buralarda dinlendirmiştir. Bugün Bardız yakınlarındaki "Hün-

kar Düzü" ve "Padişah Pınarı" o günlerin anılarını yaşatır. Bu tarihsel yer ününü günümüze kadar sürdüre gelmiştir. Handere ormanları Doğu'nun Fatihi General Kazım Karabekir'e deniz hasretini unutturmuştur.

Çam Burnu (Soğuksu) Mesiresi kışın alabildiğine uzanan kar örtüsü-ne bürünen, baharda ve yazın yeşil çiçekli bir kadife görünüşündeki çayırları seyretme imkanını verir. Çam ağaçları altındaki bu ideal tatil ve dinlenme yeri halkın büyük ilgisini çekmektedir.

Halk dilinde acı su olarak bilinen mesire yeri Handere yolunda su kenarında yemyeşil bir yerdedir. Kimine göre madensuyu, bazı yaşlılara göre güç veren şifalı bir su doğanın yarattığı bir kaynaktan kaynamaktadır.

Son yıllarda rağbet gören "Kaya Delen", halk dilinde "Şırşır Mesiresi" olarak ün yapmıştır. Çamlarla, kavak ağaçlarının ve kayaların kucaklaştığı yerde, bu orman gezi ve piknik yeri, manzarası yönünden olduğu kadar, içimi çok nefis olan suyu ile de ünlüdür.

Yeşil yayla otlakları ile çam ağaçlarının süslediği İznos dolayları ve İskender Düzü gözleri dinlendiren mükemmel bir görüntüye sahiptir. Bu civarlarda Köroğlu'nun da dolaştığı söylenerek günümüze kadar yansımıştır.

Ormanlar içindeki "Kızılçubuk Deresi" yakınlarında bulunan maden suyu özellikleri bakımından çok kaliteli maden suları arasında yer almaktadır.

Sarıkamış ilçe merkezinde, köylerinde, yaylalarında hemen hemen her yerinde şifalı bitkilere de rastlanmaktadır. Bunlardan bazıları Çiriş, Çağşır, Çay otu, Yerelması, Papatya, Dağ nanesi, Mantar, Kuşburnu, Kuşekmeği, lsırğan, Kekik, Kuzukulağı, gelinciktir.a